Tìm hiểu 5 yếu tố then chốt tác động đến cước vận chuyển đường biển nội địa và cách doanh nghiệp có thể kiểm soát chi phí hiệu quả.
Tuyến vận chuyển và khoảng cách địa lý
Độ dài tuyến và mật độ hàng hóa
Cước vận chuyển đường biển nội địa thường được xác định dựa trên tuyến cố định như Hải Phòng – TP HCM hoặc TP HCM – Cần Thơ. Các tuyến dài, đặc biệt khi có sự mất cân đối giữa lượng hàng đi và hàng quay đầu, sẽ phát sinh chi phí cao hơn do tàu không thể tối ưu tải trọng ở cả hai chiều. Nếu một tuyến có ít đơn hàng chiều về, chi phí vận hành sẽ bị đội lên và được phân bổ lại vào giá cước.
Tình trạng cảng và lưu lượng tàu
Cảng là điểm trung chuyển quan trọng trong vận tải biển. Tuy nhiên, tại các cảng có lưu lượng tàu lớn hoặc đang quá tải, chi phí neo đậu và thời gian chờ xếp dỡ thường kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vận chuyển. Ngược lại, những cảng ít tàu khai thác có thể không tận dụng được hiệu suất vận hành, khiến giá cước không được tối ưu dù thời gian chờ ít hơn.
Loại container sử dụng
Container 20 feet, 40 feet và cont lạnh
Tùy vào loại hàng và khối lượng vận chuyển, doanh nghiệp sẽ lựa chọn loại container phù hợp. Container 20 feet thường dùng cho hàng nặng nhưng thể tích nhỏ, trong khi container 40 feet phổ biến với hàng cồng kềnh hoặc số lượng lớn. Đặc biệt, container lạnh được sử dụng để vận chuyển hàng cần bảo quản nhiệt độ ổn định như thực phẩm, dược phẩm. Đây là loại container có giá cước cao hơn do yêu cầu nguồn điện liên tục và giám sát nhiệt độ trong suốt hành trình.
Tình trạng container và khả năng quay vòng
Một yếu tố khác ảnh hưởng đến cước vận chuyển đường biển nội địa là việc sử dụng container rỗng hoặc thiếu khả năng quay đầu. Nếu không có hàng chiều về, container rỗng phải di chuyển một chiều, làm tăng chi phí đơn vị hàng. Ngoài ra, những tuyến khó xoay vòng nhanh hoặc thiếu hệ thống phân phối hợp lý cũng khiến container không được khai thác hiệu quả, kéo theo giá cước tăng.
Điều kiện bốc dỡ tại cảng và kho
Hạ tầng cảng và kho bãi
Cơ sở vật chất tại cảng và kho đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định cước vận chuyển đường biển nội địa. Những cảng có hệ thống nâng hạ hiện đại, tự động hóa hoặc kết nối trực tiếp với các kho trung chuyển thường giúp rút ngắn thời gian xử lý và giảm chi phí nhân công. Ngược lại, nếu điểm bốc dỡ không có sẵn trang thiết bị hoặc cần thuê xe cẩu, xe nâng, thậm chí là nhân công riêng, chi phí vận hành sẽ tăng đáng kể.
Khả năng phối hợp giao nhận
Giao hàng không chỉ là việc đưa container đến nơi mà còn phụ thuộc vào sự phối hợp giữa các bên. Nếu điểm nhận hàng thiếu nhân sự bốc xếp, không có người ký nhận đúng giờ hoặc nằm trong khu vực giới hạn giờ cấm tải, doanh nghiệp sẽ phải chịu thêm chi phí phát sinh như phí chờ, lưu container hoặc điều xe lại. Ngoài ra, việc không dự báo trước các điều kiện giao nhận đặc thù như hẻm nhỏ, kho không có sân bãi cũng làm tăng chi phí toàn trình.
Thời điểm vận chuyển và mùa cao điểm
Giai đoạn cuối năm hoặc trước Tết
Cước vận chuyển đường biển nội địa thường tăng mạnh vào những tháng cao điểm như cuối năm hoặc sát Tết âm lịch. Đây là thời gian các doanh nghiệp đẩy mạnh xuất hàng, dẫn đến tình trạng khan hiếm container và phương tiện vận chuyển. Cước không chỉ tăng theo nhu cầu mà còn dễ phát sinh các chi phí phụ do thiếu tàu, chậm lịch hoặc phải thuê container từ nơi khác.
Biến động giá nhiên liệu và phụ phí
Giá dầu luôn là một yếu tố biến số ảnh hưởng trực tiếp đến cước. Khi giá nhiên liệu tăng, các hãng tàu thường áp dụng thêm các phụ phí như bunker charge (phụ phí nhiên liệu), phí vệ sinh container, phí cảng và phụ phí xếp dỡ. Các khoản này thường không được niêm yết rõ ràng nếu doanh nghiệp không làm việc với đơn vị vận tải minh bạch, gây khó khăn trong việc kiểm soát ngân sách vận chuyển.
Loại hàng hóa và yêu cầu đặc biệt
Hàng dễ vỡ, hàng nguy hiểm hoặc cần kiểm soát
Cước vận chuyển đường biển nội địa không chỉ phụ thuộc vào tuyến hay loại container mà còn bị ảnh hưởng bởi tính chất hàng hóa. Hàng dễ vỡ, hàng có nguy cơ cháy nổ hoặc yêu cầu điều kiện bảo quản nghiêm ngặt sẽ bị tính thêm các loại phụ phí chuyên biệt. Ngoài ra một số loại hàng như hóa chất, chất thải hoặc thiết bị công nghiệp đặc biệt còn cần giấy phép vận chuyển nội địa bằng đường biển theo quy định hiện hành.
Hàng cần vận chuyển nhanh hoặc bảo mật cao
Với các loại hàng yêu cầu thời gian giao hàng khắt khe hoặc cần đảm bảo an ninh cao, chi phí sẽ cao hơn do phát sinh phụ phí như ưu tiên xếp dỡ, tách lô riêng hoặc thuê tuyến chuyên biệt. Doanh nghiệp cũng có thể cần chịu thêm chi phí giám sát, niêm phong hoặc bảo vệ khi vận chuyển nhằm đảm bảo tính bảo mật và nguyên trạng của hàng hóa.
