Giá cước vận tải biển tăng cao kéo theo chi phí logistics, giá thành và dòng tiền sản xuất biến động, ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực xuất khẩu của doanh nghiệp.
Bối cảnh giá cước vận tải biển tăng cao trên toàn cầu
Nguyên nhân chính khiến giá cước tăng kéo dài sau đại dịch
Sau giai đoạn dịch bệnh, chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn chưa hoàn toàn phục hồi. Tình trạng thiếu container, tắc nghẽn tại các cảng lớn và chi phí nhiên liệu tăng cao khiến giá cước vận tải biển duy trì ở mức cao. Ngoài ra, các yếu tố như chiến tranh thương mại, rủi ro an ninh hàng hải và chính sách cắt giảm chuyến của hãng tàu cũng góp phần làm chi phí vận chuyển leo thang kéo dài.
Tác động của biến động giá cước đến thị trường logistics quốc tế
Giá cước tăng làm thay đổi toàn bộ cấu trúc thị trường logistics. Các doanh nghiệp vận tải lớn kiểm soát nhiều hơn về năng lực và giá, trong khi doanh nghiệp nhỏ hoặc xuất khẩu ngắn hạn bị thu hẹp biên lợi nhuận. Nhiều doanh nghiệp phải tìm đến phương án vận tải đa phương thức hoặc dịch chuyển nhà máy gần thị trường tiêu thụ để giảm chi phí.
Tác động trực tiếp đến chi phí và hoạt động sản xuất
Chi phí logistics tăng làm đội giá thành sản phẩm
Khi chi phí vận chuyển tăng, doanh nghiệp sản xuất phải gánh thêm một phần chi phí logistics trong cơ cấu giá thành. Với các mặt hàng có biên lợi nhuận mỏng như dệt may hoặc nhựa, chỉ cần tăng vài phần trăm cước vận tải cũng khiến giá bán xuất khẩu mất tính cạnh tranh.
Doanh nghiệp phải cắt giảm sản lượng hoặc thay đổi kế hoạch sản xuất
Giá cước cao khiến nhiều doanh nghiệp điều chỉnh kế hoạch xuất hàng, giảm tần suất vận chuyển hoặc trì hoãn các đơn hàng nhỏ. Một số nhà máy thậm chí phải tạm dừng sản xuất do không thể xuất hàng kịp hoặc chi phí xuất khẩu vượt mức lợi nhuận dự kiến.
Chi phí nguyên liệu nhập khẩu và lưu kho cũng tăng theo
Không chỉ chi phí xuất khẩu, việc nhập khẩu nguyên vật liệu cũng chịu ảnh hưởng do giá cước tàu hai chiều đều tăng. Nhiều doanh nghiệp buộc phải nhập hàng nhiều hơn để dự trữ, dẫn đến chi phí lưu kho và bảo quản tăng thêm.
Ảnh hưởng đến dòng tiền và hiệu quả kinh doanh
Vòng quay vốn chậm do thời gian vận chuyển kéo dài
Tắc nghẽn tại cảng hoặc thiếu chuyến tàu khiến hàng hóa lưu thông chậm hơn, kéo dài thời gian thu hồi vốn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng xoay vòng vốn của doanh nghiệp, đặc biệt là các ngành có chu kỳ sản xuất ngắn.
Biên lợi nhuận giảm vì chi phí logistics chiếm tỷ trọng lớn hơn
Khi chi phí logistics tăng nhưng giá bán không thể điều chỉnh tương ứng, lợi nhuận bị thu hẹp đáng kể. Với các hợp đồng dài hạn ký trước, doanh nghiệp gần như phải chịu toàn bộ phần chi phí phát sinh, ảnh hưởng đến dòng tiền và kết quả kinh doanh cuối kỳ.
Áp lực thanh toán trước với nhà cung cấp và hãng tàu
Các hãng tàu và nhà cung cấp thường yêu cầu thanh toán trước để giữ chỗ hoặc đảm bảo giá cước trong giai đoạn biến động. Điều này khiến doanh nghiệp phải tăng lượng tiền mặt dự trữ hoặc sử dụng vốn vay nhiều hơn, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn và tăng rủi ro tài chính.
Hệ quả đối với kế hoạch xuất khẩu và cạnh tranh quốc tế
Mất lợi thế giá khi cạnh tranh với đối thủ từ quốc gia gần thị trường tiêu thụ
Giá cước vận tải biển tăng khiến sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam trở nên kém cạnh tranh hơn so với hàng hóa từ các quốc gia gần thị trường tiêu thụ như Trung Quốc, Thái Lan hay Mexico. Chi phí logistics cao làm giá xuất khẩu đội lên, khiến khách hàng quốc tế có xu hướng chuyển sang nguồn cung gần hơn để tiết kiệm chi phí vận chuyển.
Khó duy trì lịch giao hàng đúng hạn do biến động vận tải
Các biến động về chuyến tàu, tắc nghẽn cảng hoặc thiếu container khiến doanh nghiệp gặp khó trong việc tuân thủ lịch giao hàng. Việc trễ hạn có thể dẫn đến phạt hợp đồng, giảm uy tín hoặc mất đối tác lâu dài. Đặc biệt trong các chuỗi cung ứng sản xuất theo mô hình Just-in-time, chỉ cần chậm vài ngày cũng gây thiệt hại đáng kể cho toàn chuỗi.
Nguy cơ mất khách hàng hoặc giảm đơn hàng dài hạn
Nếu doanh nghiệp không duy trì được mức giá ổn định hoặc giao hàng đúng thời hạn, khách hàng có thể chuyển sang nhà cung cấp khác. Một số doanh nghiệp đã mất hợp đồng dài hạn do không thể đáp ứng yêu cầu chi phí và tiến độ trong giai đoạn giá cước biến động mạnh. Hậu quả không chỉ là giảm doanh thu mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh thương hiệu trong mắt đối tác quốc tế.
Giải pháp giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động
Đàm phán hợp đồng vận chuyển dài hạn để ổn định chi phí
Thay vì phụ thuộc vào giá thị trường biến động hàng tháng, doanh nghiệp nên đàm phán hợp đồng vận chuyển dài hạn hoặc theo sản lượng với hãng tàu, forwarder uy tín. Cách này giúp ổn định chi phí, đảm bảo năng lực vận tải và giảm rủi ro bị tăng giá đột ngột trong mùa cao điểm.
Kết hợp các phương thức vận tải nội – ngoại để linh hoạt hơn
Doanh nghiệp có thể kết hợp vận tải biển với đường bộ hoặc đường sắt để phân tán rủi ro. Với các tuyến ngắn hoặc hàng khối lượng thấp, việc chuyển sang đường hàng không hoặc đường sắt xuyên Á có thể giúp rút ngắn thời gian giao hàng và kiểm soát tốt hơn tiến độ.
Hợp tác với đơn vị logistics có mạng lưới quốc tế và năng lực dự báo thị trường
Các đối tác logistics quốc tế có hệ thống đại lý toàn cầu và khả năng cập nhật dữ liệu thị trường theo thời gian thực sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định vận chuyển hiệu quả hơn. Ngoài việc dự báo xu hướng giá cước, họ còn hỗ trợ lên kế hoạch vận tải tối ưu, hạn chế rủi ro và đảm bảo hàng hóa được giao đúng hạn với chi phí hợp lý.
Xem thêm:
Thông tin liên hệ Bason Logistics:
- Address: M Floor, 104 Bat Nan Street, Binh Trung Ward, Ho Chi Minh City, Vietnam
- Email: sales@bason.vn.
- Hotline: 0869 456 077.
